Vrijheid zzp'er weg?
Verplicht verzekeren en automatisch dienstverband
Het is weer zover: er wordt weer eens geprobeerd zzp'ers ergens toe te verplichten. Soms gaat het over het opbouwen van pensioen, nu gaat het over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Omdat 73% van de zzp'ers niet verzekerd is roepen GroenLinks, SP en PvdA het kabinet op te komen met een AOV-verplichting voor de zzp'er. Ondertussen is minister Koolmees ook op andere fronten druk met zelfstandigen.
Zzp'er zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering
Ik voel me dan aangesproken en ben het er niet mee eens. Naast mijn dienstverband bij HomeFinance doe ik namelijk ook nog dingen als zzp'er en nee, ik heb geen arbeidsongeschiktheidsverzekering daarvoor. Dat ben ik ook niet van plan, want bij ons thuis is er geen probleem als mijn zzp-inkomen zou wegvallen. Dus waarom zou ik dat risico dan verzekeren?
Verzekeren wat nodig is
Tijdens al die jaren dat ik rondloop in de financiële dienstverlening heb ik geleerd dat je vooral moet verzekeren wat nodig is om te verzekeren. Risico's die je niet zelf kunt of wilt dragen. Omdat de bedragen die erbij betrokken zijn zo groot zijn dat je dan subiet een enorm probleem hebt. Tuurlijk, die risico's moet je verzekeren.
Probleem bij arbeidsongeschiktheid
Natuurlijk besef ik me dat er ook heel veel zzp'ers zijn die wél een enorm probleem hebben als ze arbeidsongeschikt zouden raken. Die daarom een AOV zouden moeten hebben, maar die niet hebben. Waarom niet? Vaak omdat zo'n verzekering ontzettend duur is. Of omdat ze te oud zijn. Als je zzp-inkomen je volledige inkomen is - en je hebt geen partner die voldoende verdient voor jullie samen - dan is het risico van arbeidsongeschiktheid heel reëel aanwezig. Dan kan ik me voorstellen dat de overheid zegt: verzeker dat nou, anders heb je bij ziekte niet alleen een medisch, maar ook een financieel probleem.
Alle zzp'ers over één kam
Ik heb er alleen wel moeite mee om alle zzp'ers over één kam te scheren. Er is zo'n grote variatie aan zzp-beroepen en uitvoerders daarvan, dat het niet logisch is om ze allemaal dezelfde verplichtingen op te leggen omdat een deel van hen bepaalde risico's niet verzekert.
Wat doet de regering?
Veel partijen zijn vóór zo'n verplichte AOV voor zelfstandigen, maar VVD en D66 vinden juist dat zelfstandigen zelf moeten bepalen wat ze wel en niet verzekeren. Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid schuift het plan op de lange baan: hij stelt een commissie aan om een AOV-plicht voor zzp'ers te onderzoeken.
Minimumtarief of dienstverband voor zzp'ers?
Koolmees is ook op andere fronten met zzp'ers bezig. Het idee was om je - als je een bepaalde tijd voor een opdrachtgever werkt en 'het normale werk' uitvoert - automatisch als werknemer te bestempelen. Ook zou er een minimumtarief voor zzp'ers komen: € 15 tot € 18 per uur. Het idee achter deze plannen is het aanpakken van schijnzelfstandigheid bij en uitbuiting van zzp'ers aan te pakken. Deze plannen stuiten echter op problemen in Brussel: ze zijn in strijd met het EU-recht.
Zoveel verschillende soorten zelfstandigen!
Hierboven zei ik het al: er zijn zoveel verschillende soorten zelfstandigen! Wat ik doe voor mijn opdrachtgevers is absoluut niet vergelijkbaar met een dienstverband, ik werk ook niet met een uurtarief.
Aan de andere kant zijn er talloze zzp'ers die eigenlijk net zo goed bij hun opdrachtgever in loondienst zouden kunnen werken. Soms doen ze dat uit vrije keuze: omdat ze als zzp'er meer vrijheid hebben en een hoger uurtarief kunnen vragen. Bijvoorbeeld omdat goede mensen met hun ervaring schaars zijn. Daar ligt het voordeel bij de zzp'er: die kan goed verdienen door als zelfstandige te werken. En heeft ook voldoende inkomsten om zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid.
Vaak is die vrije keuze er niet echt... de situaties waarin mensen die ontslagen zijn daarna tegen een schamele vergoeding op zzp'basis terug mogen komen. Of waarin werklozen hun enige kans zien om toch nog aan het werk te gaan na talloze afwijzingen. Gemakkelijke slachtoffers voor misbruik door bedrijven die zo goedkoop en flexibel mogelijk mensen willen inzetten, zonder verantwoordelijkheid te nemen voor het inkomensniveau en het welzijn van die mensen. Dat zijn de situaties waar de regering iets tegen wil doen, en terecht. Tegelijk is er ook het risico dat deze zzp'ers dan helemaal geen werk meer krijgen....
De vraag is alleen: hoe moeten ze in Den Haag omgaan met al die verschillende soorten zelfstandigen? Wat voor de één een goede en zelfs noodzakelijke bescherming is, blijkt voor de andere onacceptabele betutteling te zijn. Ik ben heel benieuwd waar dit allemaal op uit gaat komen.
