Maakt geld gelukkig?
Over geld, geluk en gevoel
Zoals ik al eerder vertelde, bijvoorbeeld in m'n blog 'Geld besparen of juist meer verdienen?' ben ik de laatste tijd enorm in de ban van podcasts. Die gaan over van alles, maar vaak wel over ondernemen en geluk. Eén van de onderwerpen waar ik regelmatig iets over hoor is de vraag of geld nou wel of niet gelukkig maakt. Een goede vraag, waar mensen ongetwijfeld heel verschillende antwoorden op geven. Ik kan me goed vinden in het antwoord dat geld niet gelukkig maakt, maar géén geld hebben wel ongelukkig. Als je genoeg hebt om een leuk leven te leven denk ik dat méér geld je niet per se gelukkig maakt. Heb je niet genoeg om voor een leuk leven - dan kan het tekort aan geld je absoluut ongelukkig maken.
Wat is een leuk leven?
Terwijl ik dat opschrijf besef ik me ook heel goed dat het enorm subjectief is: een leuk leven. Waar de één heel gelukkig kan zijn met heel weinig, zal de ander datzelfde leven niet als leuk kunnen ervaren. Dat ligt dan niet aan de hoeveelheid geld die je tot je beschikking hebt maar aan je mindset. Aan jouw vermogen om tevreden te zijn met wat je hebt. Streven naar meer is natuurlijk prima, het is alleen zo zonde als je jouw gevoel over je leven nu laat vergallen door alleen maar meer te willen. Steeds te denken dat je pas blij kunt zijn als je dit of dat hebt bereikt.
Geldstress maakt ongelukkig
Dat gezegd hebbende is het heel logisch dat een tekort aan geld ongelukkig maakt. Dan bedoel ik dat je de maandelijkse rekeningen niet of nauwelijks kunt betalen, ieder dubbeltje moet omdraaien en 's nachts wakker ligt van de geldzorgen. Natuurlijk maakt dat ongelukkig! Ook hier geldt weer dat niet iedereen er op dezelfde manier mee omgaat - er zijn zeker ook mensen die zich ondanks een heel laag budget verre van ongelukkig voelen. Dat vind ik altijd enorm knap, als je ook in die situatie positief weet te denken.
Geldzorgen geven ook behoorlijke spanningen in relaties. De één geeft geld uit aan dingen die de ander onnodig vindt, terwijl er toch al te weinig is. Een relatiekiller van de bovenste plank! Zelfs als die onnodige uitgaven niet aan de orde zijn leggen geldproblemen een zware druk op een relatie... zo zorgt een tekort aan geld al in twee van de vier gelukspijlers (gezondheid, relaties, werk, financieel) voor ellende.
Wanneer heb je geldstress?
De kern zit niet in de cijfers, de kern zit in het woord stress. Wanneer voel je geldstress en wanneer niet? Een belangrijk aspect van stress - dat heb ik niet zelf verzonnen, komt van stress-expert Albert Sonnevelt - is het gevoel dat je geen keuze hebt. Dat je in een situatie zit waar je niets aan kunt doen, dat je dingen moet doen die je niet wilt of kunt en daar niet aan kunt ontsnappen. Als je dat op je laat inwerken begrijp je direct waarom stress voor iedereen anders is. Het gaat niet om de feitelijke situatie, het gaan om het gevoel geen keuze te hebben. En gevoel is heel persoonlijk.
Ook bij geldstress werkt dat zo denk ik. Blijven hangen in het gevoel geen keuze te hebben, daar wordt in elk geval niemand beter van. Ik wil dat gevoel niet bagatelliseren - zeker niet. Wel lijkt het me goed om bij dat gevoel van een afstandje naar je eigen situatie te kijken. Heb je werkelijk geen keuze of vertel je dat alleen maar aan jezelf? Ken je misschien wel opties, maar heb je die niet serieus bekeken? En waarom dan niet? Zijn er misschien oplossingen waar je nog helemaal niet aan hebt gedacht?
Schaamte bij tweedehands
Een voorbeeldje. Je hebt weinig geld te besteden en daardoor het gevoel dat je geen kleding kunt kopen, voor jezelf of voor je kinderen. Je bent immers zó een paar tientjes kwijt en die kun je wel beter gebruiken. In je achterhoofd weet je best dat er heel veel kringloopwinkels zijn in Nederland. Dat je daar prima kleding kunt krijgen voor heel weinig geld. Toch is er iets dat jou tegenhoudt om bij zo'n kringloopwinkel naar binnen te wandelen en op zoek te gaan naar iets leuks. Dat kan trots zijn, of schaamte. Het gevoel dat je alleen goed genoeg bent als je gloednieuwe (merk)kleding draagt. Kijk je er nuchter naar, dan weet je ook wel dat dit nergens op slaat toch? Dat gevoel heb je ergens in je leven opgebouwd en is voor jou waarheid. Door over dit soort dingen heen te stappen kun je misschien heel wat (geld)stress voorkomen!
Dus... maakt geld gelukkig?
Okay, terug naar de vraag of geld gelukkig maakt. Als je te weinig hebt zul je denken 'zeker' - heb je genoeg, dan denk je waarschijnlijk 'nee hoor'. Superrijken, zijn die gelukkig? Zeker niet altijd zou ik zo zeggen.... ik hoorde Jort Kelder pas zelfs roepen dat de superrijken vaak juist ongelukkiger zijn dan Jan Modaal. Geldtekort kan ongelukkig maken - door geldstress - maar het geld op zich maakt je niet gelukkig. Dat wat je met geld kunt doen: een leuk leven creëren, dat wel.
