Geld lenen een stomme zet?
Noodzaak en risico van het afsluiten van een lening
Geld lenen is heel normaal in onze wereld. Een persoonlijke lening of private lease voor een auto, een hypotheek voor een huis, een smartphone betalen via een duur abonnement, een bedrijfskrediet afsluiten voor het opstarten of uitbreiden van een onderneming. Is dat een stomme zet? Dat zou ik zeker niet zo willen stellen. Wat mij betreft ligt het heel erg aan de reden om te lenen én aan je financiële situatie.
Noodzaak voor een lening
Soms is het simpelweg noodzakelijk om geld te lenen als je iets wilt bereiken. Bijvoorbeeld voor de ondernemer die stappen wil maken met zijn bedrijf. Ook het kopen van een huis gaat bijna niemand lukken zonder daarvoor een hypotheek af te sluiten. Dat zijn objectieve noodzaken. Je hebt natuurlijk ook subjectieve noodzaken... een auto kopen, is dat noodzakelijk? De meeste automobilisten zullen stellen van wel - al is het alleen al omdat ze naar hun werk moeten kunnen. Openbaar vervoer als alternatief is vaak best mogelijk maar ja, niet zo prettig. Is het dan noodzaak of niet?
Private lease is tegenwoordig hartstikke populair als het om auto's gaat. Je gaat niet meer naar de bank om een persoonlijke lening af te sluiten voor de aanschaf van een auto - je kiest voor private lease. Zo rijd je een nieuwe auto zonder dat je daar eigenlijk het geld voor hebt. Voelt misschien ook niet als geld lenen omdat er zoveel meer in het contract zit dan alleen het lenen. Ondertussen is het natuurlijk wel gewoon een lening, terwijl je ook kunt kiezen voor een tweedehands auto uit eigen middelen (of met een veel kleiner leenbedrag).
Dan de smartphone. Die dingen kosten tegenwoordig zomaar € 700 ofzo - de nieuwste modellen dan. Zelf ben ik er geen voorstander van om altijd het nieuwste model te willen, maar dat is voor iedereen anders. Heb je het geld gewoon beschikbaar - waarom dan niet als je er blij van wordt? Alleen om er nou geld voor te gaan lenen? Want dat is het simpelweg als je een toestel meeneemt in je abonnement: betaalt de phone in termijnen af. Laat je hem volgende week vallen, dan moet je nog steeds die termijnen betalen maar heb je geen toestel meer. Doordat die smartphonekredieten tegenwoordig gewoon als lening bij het BKR geregistreerd worden is heel goed maar houdt mensen volgens mij niet tegen.
Risico van geld lenen
De ondernemer met een bedrijfskrediet neemt risico, dat is wel duidelijk: als het misgaat met de geniale ondernemingsplannen zit je met een dikke schuld. Risico nemen hoort erbij als ondernemer, wordt ook wel gezegd. Ondernemen is sowieso al een risico... je hebt immers geen vast inkomen en loopt dus de kans op financiële problemen.
Lening afsluiten als je niet rondkomt
Particulieren zien lenen vaak minder als een risico - terwijl het in feite voor iedereen een risico is. Door het afsluiten van een lening krijg je er een betalingsverplichting bij en stijgen je maandelijkse lasten. Ik laat de hypotheek even buiten beschouwing, omdat daar ook zomaar sprake kan zijn lagere lasten dan voorheen. De hogere vaste lasten moet je wel kunnen betalen elke maand, zo simpel is het. Een lening afsluiten omdat je maandelijks tekort komt is dan ook een hele slechte beslissing. Je verhoogt je maandelijkse lasten omdat je niet uitkomt... zeker weten dat je met die hogere lasten zéker niet uitkomt. Met grotere geldproblemen tot gevolg.
Ruimte in je maandelijkse budget
Voor de meeste mensen die een lening afsluiten geldt dat ze de maandlasten wel kunnen dragen. Of nou ja, in elk geval volgens de rekenregels voor de maximale lening zoals de bank die hanteert. Die houden geen rekening met jouw levensstijl, daardoor is het prima mogelijk dat mensen een lening krijgen terwijl ze dus eigenlijk al elke maand tekort komen. Maar laten we uitgaan van de situatie waarin er ruimte is in het maandelijkse budget voor het betalen van de leninglast. Is er dan ook een risico? Jazeker... het risico dat er iets in dat maandelijkse budget wijzigt - aan de inkomstenkant of in de uitgaven. Dan kan ook opeens de situatie ontstaan dat je de maandlast van je lening toch niet meer makkelijk kunt opbrengen. Terugbetalen moet natuurlijk wel gewoon, dus dat zorgt voor problemen.
Zo snel mogelijk aflossen
Omdat je nooit weet wat er in de toekomst gebeurt ben ik er voorstander van om een lening - als je die toch moet afsluiten - zo snel mogelijk af te lossen. Dat heeft verschillende voordelen:
- je betaalt in totaal minder rente
- je loopt minder risico
- je creëert ruimte om te sparen
Minder rente voor je lening
Hoe sneller je jouw lening aflost, hoe minder rente je uiteindelijk betaalt. Het rentebedrag dat de bank in rekening brengt is immers afhankelijk van 1. het bedrag dat je nog moet terugbetalen en 2. het rentepercentage - en het wordt per dag berekend. Elke dag dat je eerder terugbetaalt scheelt je dus rente in het totaalplaatje.
Minder risico op betalingsproblemen
Door vanaf het begin elke maand maximaal af te lossen ben je veel sneller van je lening af dan wanneer je rustig aan doet. Naarmate de periode langer is stijgt ook de kans op wijzigingen in je maandelijkse budget. Rustig aan doen met een lagere maandlast betekent dat je de overige financiële ruimte wellicht gebruikt voor onnodige uitgaven - en in feite zou het zo snel mogelijk afbetalen van je lening de hoogste prioriteit moeten hebben.
Ruimte om te sparen
Klinkt dat gek? Dat je ruimte creëert om te sparen door zo snel mogelijk je lening af te lossen? Wat ik bedoel: als je met een hoog maandbedrag je lening snel aflost ben je daarna gewend om dat maandbedrag niet te kunnen uitgeven. Dus kun je na het aflossen van de lening naadloos overstappen in een spaarritme, waarbij je datzelfde bedrag maandelijks opzij zet op een spaarrekening. Klinkt misschien naïef en idealistisch, maar zo kan het wel werken. Bouw je lekker een spaarsaldo op waardoor je bij een toekomstige aankoop geen lening meer nodig hebt.
Korte looptijd of extra aflossen?
Dat snelle aflossen kun je op twee manieren regelen:
- kiezen voor een zo kort mogelijke looptijd met een vast maandbedrag dat binnen de leenregels nog net kan
- kiezen voor een wat langere looptijd en regelmatig een bedrag extra aflossen
Wat voor jou het beste werkt ligt vooral aan jouw discipline richting geld. Weet je van jezelf dat je alles dat overblijft opmaakt... dan kun je het beste voor optie 1 kiezen. Het risico daarvan is wel dat je bij kleine financiële tegenslagen al direct een probleem kunt hebben om je maandlast te betalen. Wel een beetje oppassen hiermee dus. Lukt het jou prima het geld dat niet nodig is voor écht noodzakelijke uitgaven apart te zetten, dan kun je het overblijvende geld gebruiken voor extra aflossingen. Daarmee houd je meer flexibiliteit en loop je minder risico. Moet je alleen wel steeds die aflossing doen, anders gaat het geld alsnog op aan andere dingen.
Bij optie 2 is het ook nog belangrijk om goed naar de leningvoorwaarden te kijken: is het mogelijk om boetevrij extra af te lossen op je lening? Gelden daarvoor nog grenzen qua bedrag (minimaal of maximaal) of frequentie (hoe vaak mag je een extra aflossing doen)? Wat je natuurlijk niet wilt is dat je een bedrag wilt aflossen en daarvoor een boete aan je broek krijgt.
