Pensioenen: schijnzekerheid wordt 'onzekerder pensioen'
Rekenrente maakt plaats voor projectierendement
Laat ik het eens doen... laat ik het eens over pensioenen hebben. Vrijdagavond zag ik op het nieuws dat de uitwerking van het nieuwe pensioenakkoord klaar is, het kabinet en de sociale partners zijn het eens geworden. Mocht eens tijd worden...
Eerst een dikke disclaimer: ik ben géén pensioenspecialist en dat ook nooit geweest. Maar natuurlijk weet ik er wel het nodige van. Bovendien ben ik ook gewoon een burger die bijna 50 is en daarmee toch echt richting pensioenleeftijd ga.... een beetje....
Pensioenfondsen
Nu denken we als het over pensioenen gaat als eerste aan de pensioenfondsen. Ik weet natuurlijk niet hoe het bij jou zit, maar mijn pensioenopbouw zit niet bij een pensioenfonds. Daar door voelt het hele pensioenfonds-gebeuren voor mij altijd een beetje ver-van-mijn-bed.
Schijnzekerheid
Ondertussen zitten er heel veel mensen wél bij een pensioenfonds. Ze hebben dan een pensioenregeling op basis van middelloon of zelfs eindloon. Een regeling die ze zekerheid belooft over hun pensioeninkomen. Dat geeft in mijn ogen een schijnzekerheid waar we dan met een nieuw pensioenstelsel maar eens vanaf moeten zijn.
Pensioenkortingen
Hoezo schijnzekerheid? Nou ja, hoe vaak hebben we de afgelopen jaren niet gelezen over korting op pensioenen, of hogere premies? Dat is niets anders dan het niet nakomen van de beloftes die zijn gedaan. Dan geven die toezeggingen die zijn gedaan dus schijnzekerheid. Daar kunnen de pensioenfondsen niet veel aan doen... die hebben te maken met die gekke rekenrente.
Extreem lage rekenrente
De rekenrente is een percentage waarmee bepaald wordt of de pensioenfondsen aan hun toekomstige verplichtingen (de uit te betalen pensioenen) kunnen voldoen. Doordat de rente zo extreem laag is - en daarmee de rekenrente ook, is dat een doorlopend probleem.
Rekenrente wordt projectierendement
Binnen de nieuwe uitwerking van het pensioenakkoord gaat de rekenrente verdwijnen om plaats te maken voor een 'projectierendement'.
Beleggingsrendement?
Mijn eerste gedachte was: in hoeverre wordt het opbouwen van pensioen bij een pensioenfonds dan nog anders dan bij een verzekeraar of beleggingsinstelling?
Daar bouw je geen pensioenuitkering op, maar een pensioenkapitaal. Van dat kapitaal ga je op je pensioendatum een pensioenuitkering aankopen. Het verschil zit in de zekerheid: je bent eerst afhankelijk van beleggingsrendementen voor het opbouwen van het kapitaal en daarna van de rentestand op het moment dat je de uitkering gaat 'kopen'. Behoorlijk naar als:
- de beurskoersen instorten kort voordat jij je pensioen kunt gaan aankopen
- de rente enorm laag is op het moment dat je de pensioenuitkeringen moet gaan regelen
Nee: projectierendement
Maar nee: het geplande projectierendement voor pensioenfondsen is wel iets heel anders dan het beleggingsrendement bij verzekeraars en beleggingsinstellingen. Het gaat hier over '1 procent en een beetje', of misschien 1,5%. Niet vergelijkbaar met beleggingsrendementen, wel een fors verschil met de rekenrente die nu een paar tienden is.
Kortingen van de baan
Daarmee zijn kortingen op de pensioenen bijna helemaal van de baan, ook al voor de periode totdat het nieuwe stelsel ingaat. Zo makkelijk? Zo klinkt het wel hè, lekker makkelijk.
Pensioenaanspraak onzekerder
De keerzijde van de medaille is dat de pensioenaanspraak (het recht op de pensioenuitkering) onzekerder wordt. Bij goede rendementen kunnen pensioenen worden verhoogd, maar bij tegenvallende resultaten ook eerder gekort.
Nieuw pensioen is individueel
Naast de overgang van rekenrente naar projectierendement is heen groot punt in het nieuwe stelsel dat iedereen een eigen pensioenrekening krijgt. Je spaart dus echt voor je eigen pensioen.
Doorsneepremie verleden tijd
Bij pensioenfondsen wordt nu nog gewerkt met een 'doorsneepremie', waardoor jongeren relatief veel premie betalen om hun oudere collega's te subsidiëren. Dat is straks dus voorbij.
Niemand gaat erop achteruit....
De grote angst was dat ouderen er daardoor in het nieuwe stelsel flink op achteruit zoden gaan. Wat ze nu met z'n allen roepen is dat dit niet het geval zal zijn: Niemand gaat erop achteruit (als het goed is). Nou ja, behalve qua zekerheid dan. Maar ja, dat is toch al een schijnzekerheid.
