Meer of minder aflossen op je hypotheek?
CPB niet blij met aflosblij - wil versoepeling aflossingseis
Een nieuw argument in de discussie over het wel of niet volledig aflossen van je hypotheek... het Centraal Planbureau (CPB) oppert nu dat het beter is om de aflossingseis voor de hypotheekrenteaftrek te versoepelen. Toch niet zo aflossingsblij dus...
Aflossingseis in de hypotheekrenteaftrek
Het is alweer ruim 8 jaar geleden - per 1 januari 2013 - dat de aflossingseis verwerkt werd in de hypotheekrenteaftrek. Samengevat - mocht je het even vergeten zijn: om de betaalde hypotheekrente te mogen aftrekken van je inkomen in box 1 moet je bij nieuwe hypotheekbedragen vanaf dat moment de lening in maximaal 30 jaar helemaal aflossen.
Aftrek afbouwen en schuldenberg verkleinen
Die maatregel was aan de ene kant een manier om de hypotheekrenteaftrek af te bouwen (over elke euro die afgelost wordt betaal je geen rente meer - dus wordt de aftrek steeds lager) en aan de andere kant een manier om Nederland te stimuleren af te lossen op de hypotheek. Onze schuldenlast is internationaal gezien heel hoog, daar krijgen we steeds commentaar op. De grote berg aflossingsvrije hypotheken (al dan niet met aflossing aan het eind van de looptijd, zoals de spaarhypotheek) heeft daarin een flink aandeel.
Aflossen stimuleren met Aflossingsblij-campagne
In 2018 gooide de overheid er nog een schepje bovenop met de campagne Aflossingsblij. Een serieuze marketingcampagne om huizenbezitters aan te zetten tot aflossen.
Einde 30 jaar hypotheekrenteaftrek in 2031
Inmiddels kwam ook het jaar 2031 dichterbij: het jaar waarin de 30 jaar hypotheekrenteaftrek afloopt die in 2001 is begonnen te tellen voor alle op dat moment uitstaande hypotheekbedragen. Kijkend naar de openstaande aflossingsvrije bedragen ontstond de angst dat veel mensen in 2031 een probleem zouden hebben: nog wel dat hele hypotheekbedrag, maar geen belastingaftrek meer over de rente. Actie in de taxi, dachten ze in Den Haag: we gooien er een campagne tegenaan.
Geen fan van moeten
Ik ben nooit fan geweest van die campagne. Niet omdat ik tegen aflossen ben - wel omdat ik het uitgangspunt dat het voor iedereen het beste is om zo veel en zo snel mogelijk af te lossen niet vind kloppen. Bovendien verwonder ik me over het idee dat je een hypotheekvrij huis moet hebben. Als je dat wilt, prima natuurlijk... maar móeten? Het is toch helemaal niet raar om altijd woonlasten te hebben? Die heb je toch ook als je een huis huurt? De vraag moet volgens mij zijn: wat kun (en wil) je aan wonen betalen - nu en later?
Toch kiezen voor aflosvrij
Inmiddels is de hypotheekrente zo bizar laag dat het voordeel van de hypotheekrenteaftrek nog maar heel beperkt is bij nieuwe hypotheken. Het gevolg: steeds meer mensen kiezen ervoor om tóch een aflossingsvrij deel op te nemen in de hypotheek, ook al is de rente over dat deel dan niet fiscaal aftrekbaar. Het voordeel van niet hoeven aflossen is voor hen groter dan het fiscale voordeel van de aftrek. Ik snap het: de maandlast is het eerste waar mensen naar kijken.
Aflossingseis versoepelen?
En dan komt het CPB nu met het idee om de aflossingseis maar weer te versoepelen. Waarom? Het is een onderdeel van een rapport over vermogensopbouw. Om precies te zijn, het rapport 'Sturen naar vermogen: De vermogensopbouw bezien vanuit de levensloop'. Hierin wordt gekeken naar de financiële situatie van mensen door de jaren heen. Van ménsen, dus niet van Nederland als geheel. Het gaat hier niet om de totale en abstracte schuldenberg maar om de vraag hoe gezinnen in hun slappe was zitten.
Teveel geld vast in eigen woning
In de studie wordt geconstateerd dat er nog veel te veel mensen zijn die niet genoeg buffer hebben om onverwachte financiële tegenvallers op te vangen. Dat bij ons relatief veel geld vastzit: in de stenen van de eigen woning en in de pensioenvoorziening. Onder de genoemde beleidsopties vind je dan ook een meer flexibele pensioenopbouw én een lagere aflossingseis voor de hypotheekrenteaftrek:
Moe van het gezwabber
Nu zou je denken dat ik me hier helemaal in kan vinden. Ik ben tenslotte geen fan van de aflossingseis - zie boven. Op zich kán ik me er ook wel in vinden, maar tegelijkertijd word ik een beetje moe van het gezwabber. Nu is dit natuurlijk alleen maar een beleidsoptie in een rapport, dus laten we niet doen alsof dit ook direct het beleid gaat veranderen. Maar toch. De ene keer roept iemand 'zoveel mogelijk aflossen' - dan weer 'nee, niet doen'! Zullen we eens even een knoop doorhakken en duidelijk doen?
Lagere maandlast > meer sparen
Bovendien: stel dat die aflossingseis inderdaad versoepeld zou worden. Dat je bij een nieuwe hypotheek weer kunt kiezen voor een aflossingsvrij deel, mét hypotheekrenteaftrek. Dat zorgt voor weer wat lagere maandlasten voor die hypotheek. Het CPB denkt dan kennelijk dat die lagere maandlasten benut gaan worden om extra te sparen.
Hogere maximale hypotheek > hogere huizenprijzen > geen lagere maandlast
Weet je wat ik denk? Dat die lagere maandlasten ervoor zorgen dat de maximale hypotheek omhoog gaat. Dat mensen nog meer kunnen en zullen gaan lenen voor een huis. Het enige effect is dan dat de huizenprijzen nog verder stijgen, de maandlast alsnog hoog uitpakt en dat sparen er alsnog niet van komt.
Alternatief: lagere maximale hypotheek
Misschien een gek idee, maar: als we willen dat mensen minder geld uitgeven aan hun hypotheek en meer geld overhouden om te sparen... waarom maken we de hypotheeknormen dan niet strenger? Dat je gewoon minder kunt lenen op je inkomen?
Huis kopen onbereikbaar
Ik hóór je nu roepen: bij deze huizenprijzen? Dan kunnen we zéker geen leuk huis vinden dat we kunnen betalen! True. Maar dat kun je nu ook al niet. En als iedereen minder kan betalen... dan zou het zomaar kunnen dat het prijsniveau ook wat omlaag gaat? Of wordt alles dat de koop komt dan opgeslokt door de rijken en de beleggers? Dat is ook weer niet wat we willen lijkt me. Dan wordt een huis kopen onbereikbaar voor teveel mensen.
Hypotheekrenteaftrek afschaffen
Alles bij elkaar lijkt het mij eerlijk gezegd wel tijd om die hele hypotheekrenteaftrek er maar eens echt uit te gooien. Om veel simpeler naar hypotheken te gaan kijken: een lening voor een huis, waarover je rente betaalt en waarvan je een deel aflost. Welk deel dat moet zijn en op welke manier je dat doet is aan jou - binnen grenzen en voorwaarden die de bank stelt.
Huis en hypotheek uit box 1
Huis en hypotheek in box 3 in plaats van box 1, gewoon als onderdelen van je vermogen in plaats van kunstmatig verwerkt bij je inkomen uit werk. Of misschien in een aparte box 4 speciaal voor Wonen, dat zou ook nog kunnen. Maar dan wel een simpele box. Natuurlijk met een overgangsregeling om te voorkomen dat huizenbezitters met een lopende hypotheek acuut in de problemen komen, maar daar is vast wel wat op te verzinnen.
Met onze Update Hypotheken blijf je op de hoogte!
Nu aanmelden