Finfluencer veel te lief aangepakt

Flink in het nieuws vandaag: de Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft iets geroepen over finfluencers. Als ik kijk naar de inhoud van de melding krijg ik sterk de indruk dat die veel te lief worden aangepakt.

Vorige maand schreef ik al de blog Finfluencers & cryptoscams: waarschuw je kinderen! Daar ben ik meer ingegaan op de cryptoscams dan op de finfluencers, dus laat ik nu wat meer zeggen over die laatste. 

Wat is een finfluencer?

Mooi woord waarin finance en influencers samensmelten. Finance - het gaat dus over geldzaken. En influencers, dat zijn mensen met influence, invloed. Mensen die anderen beïnvloeden dus - en dan specifiek op het gebied van geldzaken.

Influencers...

De term 'influencer' wordt vooral gebruikt voor mensen die een groot bereik hebben op de verschillende social media platformen (vooral Instagram en YouTube) en op die manier de keuzes van grote groepen mensen kunnen beïnvloeden.

Het is inmiddels zelfs een officiële vorm van marketing: 'influencermarketing'. Daarbij 'zetten bedrijven influencers in om hun doelgroep te bereiken en activeren'. Meestal om iets te verkopen, soms met een ander doel.

... in geldzaken

Voor de finfluencer geldt dan nog aanvullend dat zij dingen roepen over geldzaken. Daar is op zich niets mis mee, als degene die dingen roept ook werkelijk verstand van zaken heeft. En geen persoonlijk financieel advies geeft, want dat mag niet zonder de juiste vergunning.

Finfluencers hebben veel invloed

Er zijn nogal wat van die finfluencers, groot en klein. Vooral beleggen in crypto's is populair onder deze groep - en daarmee onder jongeren. Die laten zich gemakkelijk overtuigen door de online verhalen van de finfluencer, die ze zien als expert maar niet per se de opleiding en ervaring heeft om zich werkelijk expert te kunnen noemen.

Minder strak in de regels

Ook mijn 15-jarige zoon riep immers laatst dat hij wilde gaan beleggen in crypto's. Nadat ik dat had afgezwakt naar 'stocks' - door te zeggen dat hij iets met cryptomunten mag gaan doen als hij mij kan uitleggen hoe die wereld werkt - bleek dat hij als minderjarige nergens zelfstandig kán beleggen in aandelen. Of dat ook voor cryptobeleggingen geldt, dat weet ik eerlijk gezegd niet. Die platforms zouden weleens minder strak in de regels kunnen zitten.

Regels die overtreden worden

Over regels gesproken: die worden door veel finfluencers doorlopend overtreden. Hoe bijvoorbeeld?

• ze doen aanbevelingen waar ze zelf een belang bij hebben
• ze geven financieel advies zonder vergunning
• ze raden risicovolle producten aan, soms van aanbieders zonder vergunning
• ze krijgen aanbrengvergoedingen die onder het provisieverbod vallen

Aanpak van de AFM

De AFM is de toezichthouder voor financieel adviseurs in Nederland . Je zou zeggen: hard aanpakken die finfluencers - ja toch? Maar nee, dat is niet wat er gebeurt. De AFM heeft ze 'op de regels gewezen'. Ook zegt de toezichthouder: "De activiteiten van finfluencers blijven de komende tijd nadrukkelijk op de radar van de AFM staan."

Informatie voor finfluencers

Ze hebben zelfs een animatiefilmpje gemaakt vóór finfluencers:

Behoorlijk Jip en Janneke niveau, dit filmpje. Persoonlijk denk ik dat de meeste finfluencers niet zo kinderlijk behandeld hoeven te worden - maar ach.

Regels voor 'finfluencen'

Op de site van de AFM worden de regels van de activiteit 'finfluencen' nog verder uitgelegd. Het is een duidelijk verhaal, dat zeker. Het wekt de indruk dat de AFM het idee heeft dat finfluencers per ongeluk doen wat ze doen, niet weten wat er wel en niet mag. En misschien is dat ook wel zo.

Bewust regels overtreden

Toch ben ik ervan overtuigd dat een deel prima weet wat de regels zijn (niet voor niets gebruiken ze de disclaimer dat ze 'geen financieel advies geven'... dan weten ze dus dat dit niet mag. Ondertussen worden er in online cursussen en Q&A's wel degelijk dingen gezegd die als advies te kenmerken zijn.

We're watching you

Zo te zien geeft de AFM ze het voordeel van de twijfel, is gestart met informeren en aanspreken op niet-toegestane zaken. De volgende stap is dat ze de activiteiten van finfluencers dus nadrukkelijk in de gaten gaan houden... 'we're watching you!'. 

Tussenpersoon op de hoek

Toch vind ik het contrast met de tussenpersoon op de hoek vrij schrijnend. Die moet zich aan heel veel regels houden en wordt hard aangepakt als dit niet gebeurt. Terecht overigens, het is niet dat ik het daar niet mee eens ben. Alleen bereikt zo'n kleine tussenpersoon véél minder mensen dan een finfluencer met duizenden volgers op Instagram of YouTube. 

Kan zich niet verschuilen achter 'ik wist het niet'

Het verschil is natuurlijk dat de tussenpersoon alleen maar kan starten met de juiste vergunning en diploma's. En heb je de diploma's, dan moet je ook alle regels kennen. Dus dan kun je jezelf niet verschuilen achter 'ik wist het niet'. Dus kan de toezichthouder dan ook sneller ingrijpen met echte maatregelen, in plaats van met filmpjes en informatie over de regels.

Zijn wij ook finfluencer?

Een logische gedachte is dat wij met HomeFinance ook gelden als finfluencer... zo zie ik ons niet, we hebben namelijk nauwelijks publiek op social media. Voor zover ik weet zijn we ook niet als zodanig benaderd door de AFM. Bovendien heeft HomeFinance trouwens wel een vergunning, dat ook. En... we geven echt geen advies. Wel heel veel informatie, vaak met een mening. Allemaal om jou te helpen in het nemen van jouw eigen beslissingen. 

Plaats een nieuwe reactie

Anneke Ranzato-Versloot Blogger