De hypotheekrenteaftrek loopt in 2031 af. Dat is de afgelopen tijd al volop in het nieuws geweest. Maar of de aftrek daadwerkelijk verdwijnt, is nog niet zeker. Er is veel discussie over in de politiek. Zo kwam Staatssecretaris van Rij (Van Fiscaliteit en Belastingdienst) laatst met een nieuw voorstel in zijn rapport ‘Belastingen in een maatschappelijk perspectief: Bouwstenen voor een beter belastingstelsel’. Betekent dat toch een koerswijziging voor de politiek?
Nieuw voorstel afbouw hypotheekrenteaftrek
Vanaf 2031 loopt de hypotheekrenteaftrek af voor leningen die zijn afgesloten vóór 2001. Dat betekent dat het recht op de hypotheekrenteaftrek voor een grote groep huizenbezitters vervalt.
Als je de hypotheekrente nog aftrekt, moet je als belastingplichtige kunnen bewijzen dat dit het geval is. Maar het is zeer de vraag of mensen zelf wel de benodigde gegevens hebben om aan te tonen dat ze recht hebben op hypotheekrenteaftrek. De Belastingdienst en banken hebben geen tegenbewijs, waardoor de controle op het recht op hypotheekrenteaftrek veel tijd kost voor de Belastingdienst en vooral lastig te regelen is. Daarom stelt Van Rij voor om de 30-jaarstermijn los te laten én de gehele regeling te herzien.
Het voorstel in het rapport is als volgt:
- Laat de 30-jaarstermijn zo snel mogelijk los om goed hypotheekadvies mogelijk te maken en overkreditering te voorkomen.
- Stel een lineair dalende afbouw van de renteaftrek in. Die start op 1 januari 2029 en loopt in 20 jaar af. In 2048 stopt de hypotheekrenteaftrek alsnog volledig.
Het jaartal 2029 is gekozen omdat de verwachting is dat het box 3-probleem tegen die tijd is opgelost bij de Belastingdienst. Het jaar 2048 is een logische keuze, omdat dit ook het jaar is dat de Wet Hillen niet meer van toepassing is. Dat is een wet voor mensen met een kleine tot geen hypotheekschuld die dus nog maar weinig of zelfs geen hypotheekrenteaftrek krijgen.
Hoe ziet de afbouw er dan uit?
Als we het voorstel volgen, dan gaat de hypotheekrenteaftrek vanaf 2029 ieder jaar met 5% omlaag. Dat betekent dat in onderstaande jaren het volgende percentage hypotheekrente aftrekbaar is:
- 2028: 100%
- 2029: 95%
- 2030: 90%
- 2040: 40%
- 2046: 10%
- 2047: 5%
- 2048: 0%
Nadelen van dit afbouwvoorstel
Alleen dit voorstel heeft, net als ieder ander voorstel, ook nadelen:
- Huiseigenaren die kort geleden een huis hebben gekocht, kunnen hier klachten over hebben.
- Het jaar 2029 laat niet lang meer op zich wachten, dus het kan erg kort dag worden om dit uit te voeren.
- Er is niet bekend wat er gaat gebeuren met de huizenbezitters die in 2031 geen hypotheekrenteaftrek meer hebben.
- Door dit voorstel wordt een aflossingsvrije hypotheek aantrekkelijker, terwijl dat ook een risicovolle hypotheekvorm is.
- De bijleenregeling verdwijnt, wat kan leiden tot overkreditering.
- Verder moet de politiek in dit geval nadenken over wat er gebeurt met de Nationale Hypotheek Garantie.
Overigens zijn de klachten van recente huiseigenaren niet geheel terecht. Bij een annuïteiten- of lineaire hypotheek wordt het belastingvoordeel steeds minder. Dat laat dit rekenvoorbeeld zien. Hierbij gaan we uit van een annuïteitenhypotheek van € 400.000 met een hypotheekrente van 4%.
- Bruto-maandlasten: € 1.910
- Netto-maandlasten in de eerste maand: € 1.455
- Netto-maandlasten in de 120e maand: € 1.560
- Netto-maandlasten in de 240e maand: € 1.716
- Netto-maandlasten in de 300e maand: € 1.822
Zoals je ziet, is de hypotheekrenteaftrek in de laatste jaren nog maar heel beperkt.
Wat gaat de Belastingdienst doen vanaf 2031?
De grote vraag is wat de Belastingdienst gaat doen vanaf 2031. Veel huizenbezitters hebben dan geen hypotheekrenteaftrek meer, omdat de 30 jaar looptijd van hun gehele of gedeeltelijke hypotheek erop zit. Krijgen deze huizenbezitters een brief op de mat als zij hun betaalde hypotheekrente alsnog opgeven? Die kans is wellicht klein.
Bovendien verdwijnt de bijleenregeling. Deze regeling zorgt er nu voor dat veel huizenbezitters “gedwongen” hun overwaarde in een volgende koopwoning steken om zo de hypotheek te verlagen. Als ze dat niet doen, verliezen ze hun recht op hypotheekrenteaftrek voor een deel van de hypotheek. Dat vervalt dus over een tijdje.
Berekening maximale hypotheek na 2031
Als de box 1-hypotheek verdwijnt, moeten we goed kijken hoe de berekening van de maximale hypotheek eruit gaat zien. Hoe kunnen we een eventuele overwaarde meenemen in deze berekening? Anders gaan veel huizenbezitters hun (gedeeltelijke) overwaarde ergens anders voor gebruiken.
Ik ben benieuwd hoe banken en de stichting achter Nationale Hypotheek Garantie (NHG) daarnaar kijken. Heeft NHG nog toevoegde waarde in zijn huidige vorm? De hoogte van de hypotheekrente wordt dan het belangrijkst voor huizenbezitters om hun maximale hypotheek te bepalen. Zij kunnen op internet de rentes vinden en daar ook de hypotheek afsluiten. Hypotheekadviseurs hebben in dat geval geen toegevoegde waarde meer. Het is de vraag of dat een wenselijke ontwikkeling is.
Dus: afschaffen of niet?
Het voorstel dat er ligt voor de hypotheekrenteaftrek is niet slecht, maar er kleven heel wat nadelen aan. Durft politiek Den Haag het aan om de hypotheekrenteaftrek daadwerkelijk af te schaffen, of veranderen ze van koers? De tijd zal het uitwijzen.
