Wat zijn derivaten

Derivaten, een term die je vaak hoort in de wereld van beleggen, maar wat betekent het eigenlijk? In deze blog gaan we dieper in op de betekenis van derivaten en hoe ze werken. We bespreken verschillende soorten derivaten, zoals rentederivaten en financiële derivaten. Dus, als je je afvraagt “wat is een derivaat?”, ben je hier aan het juiste adres.

Derivaten betekenis: Wat zijn derivaten?

Definitie van derivaten

Derivaten zijn financiële instrumenten waarvan de waarde afhankelijk is van de waarde van een onderliggende variabele. Deze variabele kan een aandeel, een valuta, een rente, een grondstof of een ander financieel instrument zijn. Derivaten worden gebruikt om risico’s af te dekken of om te speculeren op prijsveranderingen van de onderliggende waarde.

Doeleinden van derivaten

Derivaten worden om verschillende redenen gebruikt, zoals:

• Risicobeheer: Beleggers gebruiken derivaten om zich in te dekken tegen prijsveranderingen van de onderliggende waarde. Zo kunnen zij bijvoorbeeld hun portefeuille beschermen tegen ongunstige koersbewegingen.
• Speculatie: Beleggers kunnen met derivaten speculeren op prijsveranderingen van de onderliggende waarde zonder deze daadwerkelijk te bezitten. Hierdoor kunnen zij profiteren van koersstijgingen of -dalingen met een relatief kleine investering.
• Arbitrage: Derivaten kunnen worden gebruikt om te profiteren van prijsverschillen tussen verschillende markten of instrumenten.

Hoe werken derivaten?

Derivaten werken op basis van een contract tussen twee partijen. Deze partijen gaan een overeenkomst aan waarbij ze afspreken om een bepaalde onderliggende waarde op een toekomstige datum tegen een vooraf bepaalde prijs te verhandelen. Hierdoor kunnen beleggers inspelen op prijsveranderingen van de onderliggende waarde zonder deze daadwerkelijk te bezitten.

Voorbeeld van de werking van een derivaat

Stel je voor dat je een appelboer bent en je verwacht dat de prijs van appels in de toekomst zal stijgen. Je kunt dan een derivaat kopen dat je het recht geeft om in de toekomst appels tegen de huidige prijs te kopen. Als de prijs van appels inderdaad stijgt, profiteer je van het verschil tussen de huidige prijs en de toekomstige prijs. Zo niet, dan ben je alleen de kosten van het derivaat kwijt.

Onderliggende waarde en leverage

De onderliggende waarde van een derivaat is het financiële instrument waarop het derivaat is gebaseerd. De waarde van het derivaat verandert mee met de prijs van de onderliggende waarde. Derivaten maken vaak gebruik van leverage, wat betekent dat beleggers met een kleine investering een grote positie in een onderliggende waarde kunnen innemen. Dit kan zowel winsten als verliezen versterken, afhankelijk van de koersbeweging van de onderliggende waarde.

Soorten derivaten

Er zijn verschillende soorten derivaten. We bespreken hier de meest voorkomende:

Opties

Een optie is een derivaat dat de koper het recht geeft, maar niet de plicht, om een onderliggende waarde te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs op of vóór een bepaalde datum. Er zijn twee soorten opties: call-opties en put-opties.

Call-opties geven de koper het recht om een onderliggende waarde te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Dit kan voordelig zijn als de marktprijs van de onderliggende waarde stijgt, omdat de koper dan de onderliggende waarde tegen een lagere prijs kan kopen.

Put-opties geven de koper het recht om een onderliggende waarde te verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Dit kan voordelig zijn als de marktprijs van de onderliggende waarde daalt, omdat de koper dan de onderliggende waarde tegen een hogere prijs kan verkopen.

Vergelijk online brokers

Futures

Een future is een derivaat waarbij de koper en verkoper overeenkomen om een onderliggende waarde op een toekomstige datum tegen een vooraf bepaalde prijs te verhandelen. Futures worden verhandeld op gereguleerde beurzen en zijn gestandaardiseerde contracten. Ze kunnen worden gebruikt voor zowel hedging als speculatie.

• Hedging met futures: Beleggers kunnen futures gebruiken om hun risico’s te beperken. Een producent van grondstoffen kan bijvoorbeeld een future kopen om zich in te dekken tegen een daling van de grondstoffenprijs. Op dezelfde manier kan een belegger die aandelen bezit een future verkopen om zich in te dekken tegen een daling van de aandelenkoers.
• Speculeren met futures: Beleggers kunnen met futures speculeren op prijsveranderingen van de onderliggende waarde. Zo kunnen zij bijvoorbeeld profiteren van verwachte prijsstijgingen door een future te kopen, of van verwachte prijsdalingen door een future te verkopen.

Swaps

Een swap is een derivaat waarbij twee partijen een reeks cashflows met elkaar ruilen, vaak gebaseerd op rente of valuta. Swaps worden veelal gebruikt om risico’s te beheren of om te profiteren van veranderingen in rentevoeten of wisselkoersen.

• Renteswaps: Bij een renteswap ruilen twee partijen rentebetalingen op basis van een nominale hoofdsom. Meestal wordt een vaste rente geruild tegen een variabele rente, waardoor partijen hun renterisico kunnen beheren.
• Valutaswaps: Bij een valutaswap ruilen twee partijen zowel hoofdsommen als rentebetaling
  en in verschillende valuta’s. Dit stelt partijen in staat om valutarisico’s te beheren en kan hen in staat stellen om te profiteren van gunstigere financieringskosten in andere valuta’s.

CFD’s

Een contract for difference (CFD) is een derivaat waarbij de koper en verkoper het verschil tussen de openings- en sluitingsprijs van een onderliggende waarde verrekenen. CFD’s worden verhandeld op de OTC-markt (over-the-counter), wat betekent dat ze niet op gereguleerde beurzen worden verhandeld. Hierdoor kunnen CFD’s flexibeler zijn dan andere derivaten, maar ze kunnen ook meer risico’s met zich meebrengen.

• Handelen met CFD’s: CFD’s stellen beleggers in staat om te handelen op de prijsbewegingen van een onderliggende waarde zonder deze daadwerkelijk te bezitten. Hierdoor kunnen beleggers profiteren van zowel stijgende als dalende markten, afhankelijk van de positie die ze innemen. CFD’s kunnen worden gebruikt om te handelen in aandelen, indices, grondstoffen, valuta’s en meer.
• Risico’s van CFD’s: CFD’s maken vaak gebruik van leverage, wat betekent dat beleggers met een kleine investering een grote positie kunnen innemen. Dit kan zowel winsten als verliezen versterken. Bovendien kunnen CFD’s minder gereguleerd zijn dan andere derivaten, wat extra risico’s met zich mee kan brengen.

Rentederivaten

Rentederivaten zijn derivaten waarvan de waarde afhangt van rentebewegingen. Ze worden voornamelijk gebruikt om renterisico’s te beheren en om te speculeren op veranderingen in rentevoeten. Rentederivaten zijn er in verschillende vormen, zoals renteswaps, renteopties en rentefutures.

Renteswaps

Zoals eerder besproken, zijn renteswaps derivaten waarbij twee partijen rentebetalingen ruilen op basis van een nominale hoofdsom. Renteswaps worden veelal gebruikt om renterisico’s te beheren, maar ze kunnen ook worden gebruikt om te speculeren op renteveranderingen.

Renteopties

Renteopties zijn derivaten die beleggers het recht geven, maar niet de verplichting, om een rentederivaat, zoals een renteswap, te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs op of vóór een bepaalde datum. Renteopties kunnen worden gebruikt om renterisico’s te beheren of om te speculeren op veranderingen in rentevoeten.

Vergelijk online brokers

Financiële derivaten

Financiële derivaten zijn derivaten waarvan de waarde afhangt van financiële instrumenten zoals aandelen, obligaties, valuta’s of marktindices. Financiële derivaten kunnen worden gebruikt voor risicobeheer, speculatie en arbitrage. Voorbeelden van financiële derivaten zijn opties, futures, swaps en CFD’s.

Aandelenopties

Aandelenopties zijn financiële derivaten die beleggers het recht geven, maar niet de verplichting, om aandelen te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs op of vóór een bepaalde datum. Aandelenopties kunnen worden gebruikt om risico’s te beheren, bijvoorbeeld door het afdekken van een bestaande aandelenportefeuille, of om te speculeren op koersbewegingen van aandelen zonder de aandelen daadwerkelijk te bezitten.

Obligatiefutures

Obligatiefutures zijn financiële derivaten waarbij de koper en verkoper overeenkomen om een obligatie op een toekomstige datum tegen een vooraf bepaalde prijs te verhandelen. Obligatiefutures kunnen worden gebruikt om renterisico’s te beheren en om te speculeren op veranderingen in obligatiekoersen. Ze worden verhandeld op gereguleerde beurzen en zijn gestandaardiseerde contracten.

Valutaderivaten

Valutaderivaten zijn financiële derivaten waarvan de waarde afhangt van wisselkoersen. Ze worden gebruikt om valutarisico’s te beheren en om te speculeren op veranderingen in wisselkoersen. Voorbeelden van valutaderivaten zijn valutaopties, valutafutures en valutaswaps.

Risico’s van derivaten

Derivaten kunnen aantrekkelijk zijn voor beleggers vanwege hun potentieel hoge rendementen en hun vermogen om risico’s te beheren. Echter, derivaten brengen ook risico’s met zich mee, zoals:

Hefboomeffect (leverage)

Derivaten maken vaak gebruik van leverage, wat betekent dat beleggers met een kleine investering een grote positie kunnen innemen. Dit kan leiden tot grote winsten, maar ook tot grote verliezen als de koers van de onderliggende waarde zich tegen de belegger beweegt.

Liquiditeitsrisico

Sommige derivaten, zoals OTC-derivaten, kunnen minder liquide zijn dan andere financiële instrumenten. Dit betekent dat het moeilijker kan zijn om een positie in een derivaat te sluiten tegen een gunstige prijs, vooral in volatiele of snel veranderende marktomstandigheden.

Tegenpartijrisico

Bij derivaten is er altijd het risico dat de tegenpartij in het contract zijn verplichtingen niet nakomt. Dit risico kan groter zijn bij OTC-derivaten, die niet op gereguleerde beurzen worden verhandeld en waar de tegenpartijen niet altijd even betrouwbaar zijn.

Wat zijn derivaten: Conclusie

Derivaten zijn financiële instrumenten met een breed scala aan toepassingen, van risicobeheer tot speculatie en arbitrage. Het begrijpen van de betekenis van derivaten, evenals hun verschillende soorten en de risico’s die ermee gepaard gaan, is essentieel voor beleggers die derivaten willen gebruiken om hun beleggingsstrategieën te versterken. Derivaten kunnen aantrekkelijke kansen bieden, maar het is belangrijk om de bijbehorende risico’s goed te begrijpen en verstandig te beleggen.

Vergelijk online brokers