Van een afspraak met de hypotheekadviseur op kantoor naar een paar klikken achter je laptop, de manier waarop Nederlanders hun hypotheek afsluiten is drastisch aan het veranderen. Het online regelen van een hypotheek wordt steeds populairder. Maar zijn consumenten daar eigenlijk wel klaar voor? Zijn ze bereid om een van de belangrijkste financiële beslissingen in hun leven volledig digitaal af te handelen? En wat zijn hun zorgen, twijfels en wensen bij deze digitale revolutie?
In dit artikel duiken we diep in de houding van consumenten tegenover het online afsluiten van hypotheken. We kijken naar actuele cijfers, verschillen tussen doelgroepen, bezwaren en de rol van hybride modellen. Ook bespreken we signalen van toezichthouders zoals de AFM en belangenorganisaties zoals de Consumentenbond. Kortom: alles wat je moet weten over de digitale hypotheek én of het iets voor jou is.
De opkomst van de digitale hypotheek
Het idee om je hypotheek volledig online te regelen klinkt aantrekkelijk. Geen papierwerk, geen wachttijden, geen afspraken in een kantoor waar je je halve agenda voor moet leegmaken. Moderne hypotheekplatforms beloven een gestroomlijnd proces: je vergelijkt zelf verschillende aanbieders, uploadt je documenten, rekent scenario’s door en sluit af en dat allemaal vanuit huis.
De voordelen zijn duidelijk: sneller duidelijkheid over je leencapaciteit, altijd inzicht in de status van je aanvraag, en vaak lagere kosten dan bij traditioneel advies. Makelaars zien dat kopers met een digitale hypotheek eerder kunnen meebieden, en dus beter scoren op de krappe woningmarkt. Vooral starters en jonge kopers zijn gewend aan internetbankieren en digitale diensten en vinden dit een logische stap.
Toch is het aandeel volledig online afgesloten hypotheken nog beperkt. In 2022 sloot slechts 6% van de starters en 3% van de doorstromers hun hypotheek zelfstandig online af. Bij oversluiters was dat met 22% iets hoger. Waarom loopt de digitale hypotheek nog geen storm?
Consumententwijfels: waarom we toch graag advies willen
Hoewel de techniek het mogelijk maakt, blijven veel consumenten voorzichtig. Een hypotheek is geen internetabonnement of vliegticket: het is een grote, complexe en langdurige financiële verplichting. Logisch dus dat mensen behoefte hebben aan begeleiding. En dat blijkt ook uit onderzoek.
Uit een enquête van Hyarchis en Markteffect blijkt dat 54% van de consumenten zegt dat het idee van een volledig digitale hypotheek hen niet aanspreekt. Slechts 19% staat hier positief tegenover. Vooral de afwezigheid van persoonlijk advies blijkt een struikelblok.
Mensen willen zekerheid dat ze niets over het hoofd zien. Hoe zit het met renteaftrek? Welke hypotheekvorm past bij mij? Wat als ik zzp’er ben of een studieschuld heb? Zonder adviseur is het lastig om hier zelf een goed antwoord op te vinden. En dat terwijl de gevolgen groot zijn. Een verkeerde keuze kan duizenden euro’s kosten – of erger: financiële problemen op lange termijn.
De Consumentenbond waarschuwt daarom om niet te licht te denken over zogeheten execution only-hypotheken. Bart Combée, voormalig directeur van de bond, zei daarover: “Een grote groep mensen wil aan de hand genomen worden. Dat is niet erg, dat is verstandig.”
Wie durft het aan? Verschillen tussen doelgroepen
De bereidheid om een hypotheek volledig online af te sluiten verschilt sterk per doelgroep. Starters oriënteren zich veel online, maar kiezen uiteindelijk toch vaak voor persoonlijk advies. Slechts 7% van de starters sloot recent zijn hypotheek zonder adviseur af.
Doorstromers, mensen die verhuizen naar een volgende woning, doen dat nog minder vaak. Hun situatie is vaak complexer (denk aan overwaarde, restschuld of een overbruggingshypotheek), wat advies wenselijk maakt.
Opvallend genoeg zijn het juist de oversluiters die de digitale route het vaakst nemen. Bij hen ligt het aandeel dat zonder adviseur afsluit op zo’n 22%. Deze groep heeft meestal al ervaring, een overzichtelijke financiële situatie en een helder doel: profiteren van een lagere rente.
En ouderen dan? Die zijn vaak minder digitaal vaardig en kiezen nog grotendeels voor traditionele face-to-face gesprekken. Maar binnen de groep 55-plussers is een deel verrassend digitaal actief. Vooral gepensioneerden die hun hypotheek willen oversluiten doen dat regelmatig zelfstandig.
Bezwaar 1: Gebrek aan advies en vertrouwen
Voor veel consumenten is het grootste bezwaar dat ze niemand kunnen raadplegen als ze vragen hebben. Ze willen geen anonieme tool, maar een mens van vlees en bloed die hun situatie begrijpt. Hypotheekregels zijn complex en veranderen snel. Wie vertelt je of je in aanmerking komt voor Nationale Hypotheek Garantie? Of hoe je met een tijdelijk contract toch kunt lenen?
Bij execution only ben je zelf verantwoordelijk voor je keuzes. Er is geen vangnet als je iets mist. Daarom is bij veel aanbieders een kennis- en ervaringstoets verplicht. Zak je voor deze toets, dan wordt je geweigerd – of dringend geadviseerd alsnog advies in te winnen.
Bezwaar 2: Complexiteit en onzekerheid
Veel consumenten vinden hypotheken verwarrend. Wat is het verschil tussen annuïtair en aflossingsvrij? Wat betekenen de kleine lettertjes bij rentevoorwaarden? Zonder uitleg voelt het alsof je in het duister tast. En dat is geen fijn gevoel bij zo’n grote beslissing.
Ook de opbouw van het online proces kan ingewikkeld zijn. Welke documenten moet je precies uploaden? Wat als je iets vergeet? Wie controleert of je aanvraag compleet is? Voor mensen zonder ervaring kan dit stressvol zijn.
Bezwaar 3: Gevoel van onveiligheid
Digitale systemen vragen om veel persoonlijke en financiële gegevens. Denk aan loonstroken, belastingaangiften, bankafschriften. Sommige consumenten zijn terughoudend met het uploaden van zulke informatie. Is het platform wel veilig? Wat gebeurt er met mijn gegevens?
Hoewel moderne aanbieders werken met gecertificeerde, beveiligde systemen, leeft deze zorg nog vooral bij ouderen en minder digitaal vaardige mensen. Zij kiezen liever voor een vertrouwd gesprek met een adviseur op kantoor.
De opmars van hybride modellen
Tussen volledig zelf doen en traditioneel advies ontstaat een middenweg: het hybride model. Daarbij regel je veel zaken zelf online maar heb je altijd een adviseur achter de hand. Bijvoorbeeld via chat, telefoon of videobellen.
Deze vorm wordt steeds populairder. Je hebt de voordelen van snelheid en gemak, maar ook de geruststelling van persoonlijk advies wanneer je dat nodig hebt. Veel mensen ervaren dat als het beste van twee werelden.
Tijdens de coronapandemie namen hybride trajecten een vlucht. Advies op afstand bleek verrassend goed te werken. Klanten waardeerden de flexibiliteit en adviseurs merkten dat het traject efficiënter werd. Routinewerk werd geautomatiseerd, waardoor meer tijd overbleef voor inhoudelijke hulp.
Wat zeggen toezichthouders en belangenorganisaties?
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt de digitalisering nauwlettend in de gaten. Ze waarschuwt dat execution only niet voor iedereen geschikt is. Hypotheken zijn complexe producten, en aanbieders moeten goed toetsen of klanten het zelfstandig aankunnen. Daarom is de kennis- en ervaringstoets verplicht.
De AFM stimuleert ook transparantie. Consumenten moeten weten waarvoor ze tekenen. Productvoorwaarden moeten helder zijn, ook online. Dat helpt om verkeerde keuzes te voorkomen.
De Consumentenbond deelt die visie. Zij vinden dat execution only alleen geschikt is voor eenvoudige gevallen. In de meeste situaties is advies de betere keuze. Ook Vereniging Eigen Huis waarschuwt voor tools die niet alle uitzonderingen meenemen – zoals aangepaste leennormen voor 55-plussers.
Zelf doen of toch advies?
De digitale hypotheek is in opkomst en voor veel mensen een aantrekkelijke optie. Vooral oversluiters en ervaren huizenkopers maken er gebruik van. Maar de meerderheid kiest nog steeds voor persoonlijk advies. En dat is logisch: een hypotheek is complex, duur en belangrijk. Je wilt geen fouten maken.
Twijfel je of een online traject iets voor jou is? Kijk dan naar je eigen situatie. Is je aanvraag simpel, je kennis goed en je zelfvertrouwen hoog? Dan kun je overwegen om het zelf te doen of in elk geval een deel. Vind je het spannend, onduidelijk of heb je een complexe situatie? Schakel dan een adviseur in. Eventueel via een hybride model, zodat je het beste van beide werelden krijgt.
Wat vaststaat: de toekomst van hypotheekadvies is digitaal én menselijk tegelijk. Kies wat bij jou past en zorg dat je goed geïnformeerd bent. Want wat je ook doet: een hypotheek sluit je niet zomaar af.
Bronnen: AFM Consumentenmonitor, Consumentenbond, VVP, Radar, Hyarchis/Markteffect, Vereniging Eigen Huis.
