IMF en je huis naar box 3

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft zich uitgesproken over de Nederlandse economie. Altijd interessant om te weten wat er door internationale economen gedacht wordt over ons kikkerlandje toch? We komen er prima vanaf, met natuurlijk een paar aandachtspunten.

Interpretatie IMF rapport

Wat ik extra interessant vind: de verschillende insteken die de media kiezen in hun berichten over het IMF rapport. Ik zie de volgende koppen:

• Voorstel IMF: 'Eigen woning naar spaarbox om vlottrekken huizenmarkt' (Telegraaf.nl)
• IMF: economie goed uit crisis gekomen, meer inzet vereist voor scholen, wonen, klimaat (NOS.nl)
• IMF roept Nederland op om meer te doen tegen klimaatverandering (NU.nl)
• Het Nederlandse coronabeleid was economisch succesvol, vinden het IMF en het CPB (NRC.nl)
• IMF laaiend enthousiast over Nederlandse economie (RTLnieuws.nl)
• IMF: meer investeren in toekomstige groei (FD.nl)

Fascinerend, vind je niet? De ene kop is uitermate positief, de andere vat zoveel mogelijk samen, weer toont alleen wat er beter moet.

Positief uit coronacrisis

De strekking is wel helder als je de artikelen scant. Het IMF is erg positief over hoe Nederland zichzelf staande heeft gehouden in de coronacrisis. Kan ook niet anders lijkt me: de economie is al heel snel enorm hersteld, de werkloosheid is laag en er zijn tot nog toe vrij weinig bedrijven failliet gegaan. Het is nog maar afwachten hoe dat laatste uitpakt na het stopzetten van de steun, maar dat terzijde. 

Aandacht voor onderwijs, klimaat en woningmarkt

Natuurlijk zijn er ook verbeterpunten, dat zal altijd zo zijn. Het IMF noemt het onderwijs in ons land, het klimaat en.... de woningmarkt. Terecht, de woningmarkt is een zorgenkind - dat is helemaal niets nieuws.

Schuldenberg en hypotheekrenteaftrek

Nu roepen ze bij het IMF volgens mij ieder jaar wel iets over onze hypotheken: we hebben met z'n alleen een flinke schuldenberg op onze huizen rusten, dat vinden ze internationaal maar niks. Onze hypotheekrenteaftrek: zelfde verhaal - daar moeten ze ook niets van hebben, daar komen ze steeds weer mee.

Eigen woning verhuizen naar box 3

Niet verrassend dus dat het voorstel van de internationale economen nu (weer) is om iets aan die hypotheekrenteaftrek te doen. Het eigen huis verhuizen van box 1 naar box 3, dat zou de oplossing zijn. Ook dat idee is verre van nieuw, daar wordt al heel veel en vaak over gesproken en geschreven. Zo even een greep uit wat artikelen hier op HomeFinance.nl:

• Eigen huis naar box 3 (2016)
• Eigen huis naar box 3 - deel 2 (2016)
• Gaan eigen woning en hypotheek fiscaal naar box 3? (2018)
• DNB: Huis net zo belasten als spaargeld (januari 2021)
• Jos Koets: voorstel DNB waardeloos (januari 2021)

Heel in het kort, voor het geval je denkt: geen idee wat dit betekent...

Nu: huis en hypotheek in box 1

Op dit moment valt de eigen woning in box 1 voor de inkomstenbelasting. Via het eigenwoningforfait betaalt een woningbezitter belasting over de waarde van het huis. In de praktijk betaal je dat niet, omdat er meestal wel een hypotheek rust op het huis. De rente en kosten van die hypotheek - als het geleende geld tenminste is uitgegeven aan de woning - zijn aftrekbaar in diezelfde box 1. De bijtelling van het eigenwoningforfait min de aftrek van de rente en kosten leveren de meeste mensen een aftrekpost op: de hypotheekrenteaftrek.

Afbouw hypotheekrenteaftrek
Die hypotheekrenteaftrek levert je meer op naarmate jouw inkomen hoger is. Het verlaagt het bedrag waarover je belasting betaalt, en in box 1 werken we met schijven: bij een hoog inkomen betaal je over de top van je inkomen veel meer belasting dan over het eerste stuk. De aftrek gaat van die top af, dus levert die meer voordeel op. Daar wordt al aan gewerkt: het maximale percentage waartegen de aftrek kan wordt ieder jaar een beetje lager. Dat is de afbouw van de hypotheekrenteaftrek waar je wel over leest.

Verhuizen naar box 3?

Het idee om huis en hypotheek te verhuizen naar box 3 zou het geheel een stuk simpeler maken. Box 3 gaat over vermogen: daar wordt jouw spaargeld belast, en je beleggingen. Leningen die je hebt openstaan maken het te belasten vermogen dan weer lager. Het klinkt op zich niet onlogisch om de eigen woning als onderdeel van je vermogen te zien. Een hypotheek is een schuld en past dus ook prima in box 3. 

Wat zouden de gevolgen zijn?
Ik heb het niet doorgerekend ofzo. Geen idee wat het voor mijn eigen financiën zou betekenen en voor die van jou. Dat kun je ook nog niet doorrekenen omdat je niet weet op welke manier die belasting van huis en hypotheek in box 3 dan zou plaatsvinden. Gewoon volgens de huidige regels of komt daar dan weer iets aparts voor?

Fictief rendement
In box 3 wordt nu het hele vermogen op één hoop geveegd en belast volgens een standaard verhouding met rendementen voor een deel sparen en een deel beleggen, ongeacht hoe je het zelf hebt geregeld. Dat fictieve rendement geeft nu al een hoop weerstand, als je daar ook de waarde van je woning nog in mee moet nemen... Aan de andere kant: met de huidige stijging van de huizenprijzen heb je over rendement niet te klagen natuurlijk.

Belasting > Maximale hypotheek > Huizenprijzen

Zolang je dat niet weet hoe een eventuele boxverhuizing zou gaan kun je ook niet bedenken wat de gevolgen zouden zijn voor de huizenprijzen. Die worden sterk bepaald door wat mensen maximaal kunnen lenen voor een woning, dus door de hypotheeknormen en de hypotheekrente. De belastingheffing speelt daarbij wel een rol: het belastingvoordeel heeft een groot effect op je netto maandlasten en wordt  dus ook meegewogen in je maximale hypotheek berekening. 

Terug naar vermogensbelasting?

Misschien is het wel heel gek dat we voor het belasten van vermogen de inkomstenbelasting gebruiken. Daardoor kunnen we het alleen maar hebben over 'inkomsten uit vermogen' - en dat maakt het zo lastig in box 3. Want:

• óf je moet de werkelijke inkomsten belasten, dat geeft een hoop gedoe qua administratie,
• óf je gaat fictieve inkomsten belasten, dat geeft altijd protesten van degenen die minder verdienen aan hun vermogen dan dat fictieve percentage.

Vroeger, heel vroeger, had je aparte vermogensbelasting. Je betaalde 8 promille over het totale vermogen - ik weet het gewoon nog. Dat was in de tijd van deze foto, die ik toevallig gisteren toegestuurd kreeg uit een grijs verleden:

Een hele jonge Anneke in 1994 - 24 jaar oud dus en regiotrainee bij VSB Bank, in opleiding tot financieel adviseur. Mooi om terug te zien... 27 jaar geleden!

Eerst maar eens een nieuw kabinet

Het zou mij niet verbazen als dat er wel een keer van gaat komen - de fiscale verhuizing van de eigen woning. Hoe ze dat dan weer gaan vormgeven, ik ben benieuwd. Maar voordat dit soort grote stappen gezet kunnen worden zal er toch echt eerst eens een nieuw kabinet moeten komen. Dan maar zien hoe dat kabinet met de adviezen van het IMF omgaat!

Plaats een nieuwe reactie

Anneke Ranzato-Versloot Blogger