Elke betaling boven 100 euro onder de loep?

Nieuwe witwaswet: afweging tussen privacy en de pakkans van criminelen

Witwassen – als het daarover gaat ben ik niet automatisch geïnteresseerd. Het is een onderwerp dat in mijn ogen ver af ligt van de gewone Nederlander, dat zich afspeelt in schimmige werelden en bij grote ondernemers die op welke manier dan ook zwart geld binnenharken. Misschien is het daardoor dat ik nog niet eerder heb gekeken naar informatie over de nieuwe wet die witwassen moet tegengaan. Tot nu.

Nieuwe witwaswet: alle betalingen boven € 100 in database

Opeens stuit ik op een artikel dat gaat over die nieuwe witwaswet. Over de kritiek de daarop is in de Tweede Kamer, en ik snap waarom. Kennelijk staat in die wet dat iedere betaling van boven de € 100 in de gaten gehouden gaat worden. Honderd euro? Dat is een enorme berg betalingen!

Grens € 100 minder inbreuk op privacy dan alle overboekingen?

In de plannen van minister Kaag van Financiën is opgenomen dat vijf banken alle betalingen van meer dan €100 gaan monitoren in een gezamenlijke database. Het oorspronkelijke plan bevatte kennelijk zelfs álle overboekingen, maar dat mocht niet van de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens. De reden: inbreuk op de privacy van burgers. Ik snap niet waarom de grens van €100 opeens minder een inbreuk op die privacy is?

Veel bezwaar in Tweede Kamer

Gisteren was er in de Tweede Kamer commissie voor Financiën een debat over witwassen. Niet over deze wet eigenlijk, die wordt pas in het nieuwe jaar behandeld. Maar het is al duidelijk dat veel Kamerleden vragen hebben over – en bezwaar tegen – met name het grensbedrag in het wetsvoorstel.

Hoe ga je bij €100 grote witwassers ontdekken?

Dat snap ik wel. Voor mij persoonlijk zit het niet zo zeer in die privacy (het is zeker een issue, maar ik maak me daar niet zo druk om), meer in de vraag wat het nut is van het bijhouden van alle betalingen boven €100. Hoe ga je daardoor meer grote witwassers ontdekken?

Gezamenlijke monitoring door banken

Voor zover ik kan zien is iedereen het er wel over eens dat er gezamenlijke monitoring door de banken moet komen. Juist om ketens van transacties ontdekken en zo criminelen op het spoor komen. Die ketens zijn niet te vinden door de individuele banken doordat de grote jongens ingewikkelde netwerken van banken, rekeningen en transacties opzetten. Maar waarom € 100? Is dat efficiënt, zoveel transacties in die database?

NVB: paar duizend euro is te hoog

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft daar al iets over gezegd. Zij geven aan dat criminelen makkelijk onder de radar blijven als het grensbedrag voor controle te hoog is. Een paar duizend euro, zoals de €3.000 die voorgesteld is door SP-Kamerlid Alkaya, is volgens de NVB te hoog. Criminelen gebruiken zo’n grens door via verschillende banken transacties te doen die net onder de grens liggen. 

Algoritmes om structuren en totalen te herkennen

Misschien maakt het aantal transacties niet veel uit. Zo’n database natuurlijk allemaal geautomatiseerd met algoritmes die structuren en totalen herkennen. In die zin denk ik dat de gemiddelde Nederlander zich hier helemaal geen zorgen over hoeft te maken. En maakt een laag grensbedrag ook wel weer dat het écht ingewikkeld wordt voor witwassers om door de mazen van de wet te glippen.

Wat is belangrijker: privacy of pakkans?

Het is een discussie die gaat over privacy aan de ene kant en het pakken van criminelen aan de andere kant. Wat is belangrijker? In hoeverre wil je de privacy ondergeschikt maken aan de pakkans?