Basisinkomen op de politieke agenda!
Komt het b-woord in verkiezingsprogramma's?
Het basisinkomen... daar heb ik het al een tijd niet meer over gehad! De coronacrisis lijkt de belangstelling voor het onvoorwaardelijk basisinkomen weer aan te wakkeren, en ik vind het altijd interessant om over dit onderwerp na te denken.
Corona en basisinkomen
Ah, ik zie dat ik over de combi corona - basisinkomen in april al een keer een blog heb geschreven: Zorgt corona voor basisinkomen? Het is dan ook bijzonder logisch dat het onderwerp in deze tijd weer naar boven komt. Er zijn nogal wat mensen die in de geldproblemen raken door de coronacrisis. Als er dan tóch heel veel financiële steun nodig is - zou dit dan niet een mooi moment zijn voor de politiek om serieus aan de slag te gaan met een onvoorwaardelijk basisinkomen?
Voorstander van het idee
Wie de blogs hier op HomeFinance volgt weet dat ik er heel veel in zie. In 2014 schreef ik er een kort berichtje over - Basisinkomen de toekomst? - en sindsdien kom ik er af en toe op terug. Zoals in 2016 het artikel Rivierkrokodil of vlijtige mier. En in 2018: Basisinkomen: armoede, charme en illusie. Elke keer weer blijkt: er zijn duidelijke voorstanders en felle tegenstanders.
Financiën & mensbeeld
Buiten de financiële discussie (is het haalbaar?) draait het ook om het mensbeeld. De vraag of mensen die betaalde arbeid verrichten meer waard zijn dan mensen die dat niet doen. De vraag of mensen de hele dag niets zouden gaan doen als in het noodzakelijke levensonderhoud voorzien is door een basisinkomen. En zo ja, of dat dan erg is.
Ik vind de reactie van MicFrei afgelopen voorjaar wel treffend:
Om tot een echt basisinkomen te komen moet het denken over de mens als 'puur werk- cq. marktinstrument' om. En zullen we onszelf een intrinsieke en niet alleen marktwaarde moeten toekennen. We hebben het nu bij het basisinkomen populair vaak over 'gratis geld' en 'er niet voor hoeven werken' , en degraderen de mens daarmee eigenlijk tot volledig onwaardig als hij/zij niet werkt in de zin van 'betaald werken'. Zodra deze kwartjes gaan vallen, is de weg naar een volwaardig basisinkomen open.
Profiteren door nietsnutten
Interessant toch? Zolang veel mensen denken dat 'de anderen' alleen maar zullen gaan profiteren van een basisinkomen en niets gaan doen zal de tegenstand fel zijn. Want dat is niet eerlijk! Toen ik er voor het eerst over nadacht in 2014 was dat ook mijn eerste reactie. Dezelfde irritatie die je voelt over mensen die een uitkering krijgen terwijl ze in jouw ogen best zouden kunnen werken - en niet erg hun best (lijken te) doen om in hun eigen inkomen te voorzien.
Betaald werken voor meer dan de basis
Tegelijk is dat juist de crux. Iedereen krijgt zo'n basisinkomen. Zonder er iets voor te doen. Dus jij wordt niet benadeeld door degenen die ervoor kiezen om genoegen te nemen met alleen dat basisinkomen. Als jij ervoor kiest om wél betaald te werken (als werknemer of ondernemer), dan heb jij gewoon méér geld te besteden. Geld voor dingen die niet noodzakelijk zijn maar wel fijn. Dat is dan een keuze.
Ik denk dat de meeste mensen die keuze wel zullen maken, óók als ze voor hun basis levensbehoeften dat 'gratis geld' krijgen. En zo niet? Ook goed. Waarbij ik dan wel meteen bedenk dat je dan ook niet moet klagen over de dingen die je niet kunt betalen.
Ongelijkheid zal er blijven - ook bij basisinkomen
Ongelijkheid zal er blijven, ook bij een onvoorwaardelijk basisinkomen. Ook onder mensen die ervoor kiezen om te werken voor extra geld. De één heeft daarin nu eenmaal meer mogelijkheden en krijgt meer kansen dan de ander. Er zullen altijd mensen zijn die heel veel geld verdienen (krijgen) en anderen die veel minder betaald worden. Zonder dat dit een afspiegeling is van hoe hard ze werken of hoe nuttig dat werk is. Dat neem je niet weg met een basisinkomen. Je zorgt er alleen wel voor dat iedereen een basisbedrag heeft om van te leven.
Basisinkomen in verkiezingsprogramma's?
Goed, dan even naar de nieuwe belangstelling voor het basisinkomen. Of het b-woord, zoals het genoemd wordt in het artikel dat ik tegenkwam op NU.nl: Basisinkomen roept felle reacties op: 'Worden mensen er niet inactief door?' Het b-woord, omdat men in de politiek het woord kennelijk niet bij de naam durft te noemen. Toch schijnt er zowel binnen D66 als GroenLinks fel over gediscussieerd te worden - om het onderwerp mee te nemen in het verkiezingsprogramma voor maart 2021. Lijkt me top, als een partij dat aandurft.
Niet als alternatief voor de bijstand
Maar alsjeblieft niet alleen als alternatief voor de bijstand. Dan hebben we het simpelweg over een versoepeling van de voorwaarden voor een bijstandsuitkering - niet over een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. In mijn ogen zou het juist een mooie oplossing zijn voor alle draken van systemen voor uitkeringen en toeslagen. Een manier om de druk van móeten werken voor geld en móeten solliciteren om dat voor elkaar te krijgen eraf te halen.
Ik ben bijzonder benieuwd of het basisinkomen, oh nee... het b-woord, nu serieus voet aan de grond krijgt in het politieke landschap. Dat zou ik een mooie ontwikkeling vinden!
Meld je aan voor onze Updates via de gratis HomeFinance MailService!
Nu aanmelden