Tot 2013 was het heel gebruikelijk om een hypotheekvorm te kiezen waarop niet jaarlijks afgelost werd. Doordat het hypotheekbedrag tijdens de looptijd van de hypotheek in stand bleef, kon men optimaal profiteren van de hypotheekrenteaftrek.

Actuele hypotheekrentes vergelijken

Een volledig aflossingsvrije hypotheek was voor veel mensen echter geen goed idee. Sinds 2001 was er bovendien de regel dat de hypotheekrenteaftrek na 30 jaar kwam te vervallen. Om de maandlasten te beperken was het wel zo prettig als dan na die 30 jaar (een deel van) de hypotheek afgelost zou zijn.

Dat werd bij het overgrote deel van de hypotheken opgelost door naast de hypotheek kapitaal op te bouwen. Met dat kapitaal kon de hypotheek na 30 jaar geheel of gedeeltelijk worden afgelost. Door fiscale regelingen kon die kapitaalopbouw ook nog belastingvrij plaatsvinden: een extra voordeel.

Er waren verschillende manieren om belastingvrij kapitaal op te bouwen voor de aflossing van de hypotheek:

• Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW) - levensverzekering met sparen, beleggen of een combinatie
• Spaarrekening Eigen Woning (SEW) - de spaarvariant van banksparen
• Beleggingsrecht Eigen Woning (BEW) - de beleggingsvariant van banksparen

Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW)

Een Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW) is een kapitaalverzekering waarbinnen belastingvrij vermogen opgebouwd kan worden. Een kapitaalverzekering is een gemengde levensverzekering. Dit is een verzekering met vermogensopbouw én afdekking van het overlijdensrisico. De bekendste voorbeelden van hypotheekvormen waarbij een kapitaalverzekering gebruikt wordt zijn de levenhypotheek, spaarhypotheek en hybride hypotheek.

Banksparen: spaarrekening of beleggen

In 2008 kwam naast de KEW ook de mogelijkheid om belastingvrij kapitaal op te bouwen bij een bank in plaats van bij een verzekeraar: het banksparen. Daarvan bestaan twee varianten: een spaarrekening (SEW) of een beleggingsrekening (BEW). Deze werden afgesloten als onderdeel van de bankspaarhypotheek met sparen en de bankspaarhypotheek met beleggen.

Nieuw afsluiten kan niet meer

Belastingvrije kapitaalopbouw is alleen nog beschikbaar voor bestaande huizenbezitters die hun woning vóór 1 januari 2013 gekocht hebben, een hypotheek op die woning hebben en al een KEW / SEW / BEW bij deze hypotheek hebben.

Belastingvrij kapitaal - hoe werkt dat?

Normaal gesproken valt uw vermogen voor de inkomstenbelasting in box 3. In box 3 betaalt u - boven een bepaalde vrijstelling belasting over uw vermogen: de vermogensrendementsheffing. De KEW, SEW en BEW vallen niet in box 3 maar in box 1, omdat ze gekoppeld zijn aan uw hypotheek. U hoeft daarom tijdens de looptijd dus geen vermogensrendementsheffing te betalen over het opgebouwde vermogen.

Regels voor belastingvrij kapitaal opbouwen

Het belastingvoordeel over de KEW / SEW / BEW krijgt u niet zomaar. Daarvoor moet u wel aan een aantal regels voldoen. We noemen hier de belangrijkste regels:

• U moet een eigen woning hebben of samenwonen met iemand die een eigen woning heeft.
• Het opgebouwde kapitaal moet gebruikt worden voor de aflossing van de box1-hypotheek / eigenwoningschuld.
• U moest tenminste 15 of 20 jaar premie betalen om in aanmerking te komen voor een belastingvrije uitkering. Deze 'tijdklem' is inmiddels vervallen: het kapitaal mag eerder uitbetaald worden zonder fiscale gevolgen.
• De premiebetaling moet regelmatig zijn. De hoogste premie in een jaar mag nooit hoger zijn dan 10x de laagste premie (bandbreedte).

Die belastingvrije uitkering is in 2023 maximaal € 184.500 (in 2022 € 173.500 - 2021 € 171.000 - 2020 € 168.500 - 2019 € 166.000 - 2018 € 164.000 - 2017 € 162.500). Dit bedrag geldt als vrijstelling voor het leven (dus u heeft tijdens uw leven recht op maximaal dit bedrag) en de vrijstelling geldt per persoon. Partners kunnen dus in totaal het dubbele aan belastingvrij kapitaal opbouwen.

Maar: nieuw afsluiten kan dus niet meer - de regels zijn alleen interessant voor u als u al voor 2013 begonnen bent met belastingvrij kapitaal opbouwen voor het aflossen van uw hypotheek.